2025-yil 3-may kuni O‘zbekiston Respublikasi Investitsiya institutlari milliy uyushmasi (NAII) tomonidan 2024-yil yakunlari bo‘yicha qimmatli qog‘ozlar bozorining rivojlanishiga hissa qo‘shgan investitsiya vositachilari, jismoniy va yuridik shaxslarni taqdirlash marosimi bo‘lib o‘tdi.

Tanlov yakuniga ko‘ra, 2024-yilda “Eng yaxshi korporativ boshqaruv” nominatsiyasida “O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi” AJ g‘olib bo‘ldi.

2024-yilda O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Iqtisodiyotda davlat ishtirokini qisqartirishning qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 2024-yil 19-apreldagi PQ-162-son qaroriga muvofiq “O‘zRTXB” AJ ustav kapitalidagi davlat ulushining 4,44 foizi “Xalqchil IPO” doirasida sotildi.

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Birja savdolariga ilg‘or axborot texnologiyalarini keng joriy etish hamda sohada raqamlashtirish jarayonlarini izchil davom ettirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 2024-yil 12-sentabrdagi 570-son qaroriga muvofiq tovar-xom ashyo birjalari faoliyatini litsenziyalash talablari belgilandi.

Xususan, mazkur qarorning 2-bandida birja savdolarida ishtirok etadigan tadbirkorlik subyektlarining mablag‘larini moliyaviy xavf-xatarlardan kafolatli himoyalash uchun tovar-xom ashyo birjalari ustav kapitalining eng kam miqdori 2024-yil 1-noyabrdan boshlab 100 milliard so‘m hamda 2025-yil 1-iyuldan boshlab 200 milliard so‘m etib belgilandi.

Shu munosabat bilan, “O‘zRTXB” AJ 2024-yil noyabr oyida qo‘shimcha aksiyalar chiqarish hisobiga ustav kapitalini oshirdi. “O‘zRTXB” AJ ustav kapitali 236 119 023 000 so‘mni tashkil etib, har birining nominal qiymati 630 so‘mdan bo‘lgan 374 792 100 dona oddiy aksiyalarga bo‘lingan. Natijada, har bir aksiyador o‘zida mavjud bo‘lgan har bir aksiya uchun 4 tadan qo‘shimcha aksiya oldi.

Birjaning samarali korporativ boshqaruvi jamiyatning menejerlar va aksiyadorlar o‘rtasidagi muvozanatni taʼminlaydi, biznes jarayonlarini optimallashtiradi, uning faoliyatining shaffofligini oshiradi hamda kompaniyaning barqaror va izchil rivojlanishiga xizmat qiladi.

Birjada asosiy platforma – birja savdolaridan tashqari elektron tijorat sohasiga aloqador bo‘lgan 5 ta savdo tizimlari mavjud.

Birjaning tarkibiy tuzilmasiga 13 ta hududiy filiallar hamda respublikaning barcha tumanlarida joylashgan 275 ta savdo maydonchalari va dunyoning turli mamlakatlarida o‘z faoliyatini yuritib kelayotgan 50 ta xorijiy savdo maydonchalari kiradi. Shu bilan birga, birja mijozlarining umumiy soni 500 mingtadan ortiqdir.

Yuqori rentabellik va to‘lanayotgan dividendlar miqdorining muntazam ravishda o‘sib borishi evaziga O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasining aksiyalari fond bozorida katta talabdan foydalanadi.

Xususan, “Toshkent” Respublika fond birjasida “O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi” aksiyadorlik jamiyati aksiyalarining bozor narxi ularning nominal qiymatiga nisbatan qariyb 5,6 marotabaga ko‘pdir. Shu bilan birga, kompaniya har yili sof foydaning 85% dan ortig‘ini aksiyadorlarga yuboradi, ulardan 12,5 mingdan ziyod minoritar aksiyadorlar tashkil qiladi.

Manba: Ommaviy kommunikatsiyalar va tashqi iqtisodiy faoliyat bo‘limi