2022-yil 29-mart kuni Andijon viloyatida ommaviy axborot vositalari ishtirokida O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi rahbariyati va mutaxassislarning viloyat tadbirkorlari bilan ochiq muloqot o‘tkazildi.

Mazkur tadbir O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 27-dekabrdagi 777-son qarorining mazmun-mohiyatini tushuntirish hamda viloyat tadbirkorlarini birja savdolari va onlayn-auksionlarga yanada kengroq jalb qilish maqsadida tashkillashtirildi.

Tadbirda, shuningdek, viloyat Moliya boshqarmasi, Monopoliyaga qarshi kurashish boshqarmasi va Savdo-sanoat palatasi viloyat hududiy boshqarmasining mas’ul xodimlari, birja savdolari, onlayn-auksion, davlat xaridlari ishtirokchilari, brokerlar, treyderlar, jurnalistlar va keng jamoatchilik vakillari ishtirok etdilar.

Uchrashuv avvalida birja vakillari mamlakatimiz tovar bozorlarida shaffoflikni ta’minlash, sog‘lom raqobatni rivojlantirish va bozor tamoyillarini joriy etishda amalga oshirilgan ishlar to‘g‘risida ma’lumotlar taqdim etildi.

Ta’kidlanganidek, o‘tkazilayotgan ochiq va shaffof birja savdolari tadbirkorlarning tovar resurslaridan erkin foydalanish imkoniyatlarining kengayishi, tovar bozorlarida bozor narxlarining shakllanishi va sog‘lom raqobatning rivojlanishiga ko‘mak bermoqda.

Umuman olganda, 2022-yil yanvar-fevral oylarida O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasining barcha savdo platformalarida tuzilgan bitimlarning umumiy hajmi 2021-yilning mos davriga nisbatan 44,7% ga o‘sib, 16,0 trln so‘mni tashkil qildi. Bunda tuzilgan bitimlar hajmining 89% birja savdolariga, qolgan qismi esa elektron tijorat savdo tizimlariga to‘g‘ri kelgan.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2021-yil 17-martdagi PQ-5031-son Qarori ijrosini ta’minlash doirasida, davlat xaridlari va yuk tashish sohalarida shaffoflikni ta’minlash maqsadida O‘zbekiston respublika tovar-xom ashyo birjasi tomonidan davlat xaridlari bo‘yicha xarid.uzex.uz va elektron logistika bo‘yicha e-logistika.uzex.uz portallari ishga tushirilgan edi.

Joriy yilda birjaning mazkur savdo portallari takomillashtirilmoqda. Xususan, savdo ishtirokchilari uchun qo‘shimcha qulayliklar yaratish maqsadida davlat xaridlari yagona portalida mahsulotlarning barcha parametrlarini aks ettiruvchi tovarlar va xizmatlarning yagona milliy klassifikatori joriy etildi. Tadbirkorlar, shuningdek, savdo tizimida yagona ro‘yxatdan o‘tish va yagona hisobvaraq xizmatlaridan ham foydalanishlari mumkin.

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 27-dekabrdagi 777-son qaroriga muvofiq e-logistika.uzex.uz elektron logistika savdo portali ham takomillashtirib borilmoqda.

Mazkur portalning asosiy afzaliklariga onlayn savdolar va yuk tashishning shaffofligi, barcha ishtirokchilar uchun yaratilgan teng sharoitlar, maqbul bozor narxlari, yuk tashishda vaqt va mablag‘larning tejalishi kiradi.

Ayni paytda, mazkur portal orqali birja savdolarida sotilayotgan mahsulotlarni avtotransportda tashish xizmatlarining boshlang‘ich narxlarini pasaytirishga qaratilgan auksion tartibida amalga oshirilmoqda. Bunda buyurtmachilar va yuk tashuvchilar elektron savdolarda qatnashish uchun elektron tizimda onlayn ro‘yxatdan o‘tib, birjaning hisob-kitob kliring palatasiga avans to‘lovlarini kiritishadi.

Buyurtmachi birja savdolari orqali xarid qilingan mahsulotni tashish xizmatidan foydalanish maqsadida mustaqil ravishda yoki dispetcher-agent orqali portalda e’lon joylashtiradi. O‘z navbatida, yuk tashuvchilar o‘zlarining shaxsiy kabinetlari orqali portalga joylashtirilgan e’lon bo‘yicha o‘z takliflarini berishadi.

Yuk tashuvchilardan takliflarni qabul qilish muddati yakunlanganidan so‘ng 24 soat davomida buyurtmachi yuk tashuvchilardan tushgan takliflarni o‘rganib chiqib, o‘zi uchun maqbulini tanlaydi. Maqbul takliflar ichidan eng arzon narx taklif etgan yuk tashuvchi elektron tizim tomonidan avtomatik tarzda g‘olib, deb belgilanadi, hamda buyurtmachi va yuk tashuvchi g‘olib o‘rtasidagi shartnoma tuziladi. Birja savdolari orqali sotilgan mahsulotlarni yuklash o‘tkazilgan to‘lovlarning ketma-ketligidan kelib chiqqan holda “shaffof navbat” tamoyili asosida amalga oshiriladi. Xaridorlar yuklar harakatlanishini transport vositalariga o‘rnatilgan GPS-trekerlar yordamida real vaqt rejimida kuzatishlari mumkin.

O‘z navbatida, Monopoliyaga qarshi kurashish qo‘mitasi Transport vazirligi bilan birgalikda portal orqali birja tovarlarini tashish xizmatlari bo‘yicha o‘tkazilayotgan savdo jarayolarini kuzatish, zarur ma’lumotlar bilan almashish, nohalol yuktashuvchilarni aniqlash va ularga tegishli choralarni qo‘rishlari mumkin.

Ayni paytda mazkur portalda 1 140 ta yuk tashuvchilar, 3 665 ta avtotransport va 1 224 ta buyurtmachilar onlayn tarzda ro‘yxatdan o‘tkazilgan, hamda 2,1 mlrd so‘mlik 1 500 dan ziyod shartnomalar tuzilgan.

Bundan tashqari birja xizmatlari sifatini yaxshilash, mijozlar bilan samarali muloqotni o‘rnatish va jamoatchilik nazoratini kuchaytirish maqsadida birjaning Call-markazining operatorlari soni ikki barobarga oshirildi. Ayni paytda ular (+71) 207-00-33 telefon raqami va @uzexfeedbackbot telegram boti orqali murojaatlarni qabul qilib, ularga tezkor javob qaytarishmoqda.

Tadbir yakunida birja rahbarlari va mutaxassislari jurnalistlar va boshqa ishtirokchilarning qiziqtirgan savollariga javob berishdi.

Manba: Ommaviy kommunikatsiyalar va tashqi iqtisodiy faoliyat bo‘limi